dinsdag 13 oktober 2009

Bewust

Dat neuronen komen en gaan, al naar gelang de activiteiten van de hersendrager, bleek onlangs toen men vrouwtjeskanaries testosteron toediende, waarna ze begonnen te zingen als mannetjes. Door het hormoon, ontdekte Tessa Hartog, die promoveerde op het onderzoek, ontstaan nieuwe neuronen in het hersengebied dat de zang controleert.

Zo ontwikkelen kinderen nieuwe neuronen als ze pianoles krijgen.

=
Waarom heeft de evolutie ons bewust gemaakt? Anders geformuleerd: wat is het voordeel van bewustzijn?

Zouden we niet beter (en wat is dat dan?) functioneren zonder bewustzijn? Is het niet gemakkelijker om als een kat in de zon te zitten en te gaan slapen na het eten, zonder zorgen over wat we gaan doen of gedaan hebben? Of als een meeuw een visje op te pikken en lekker (?) te gaan zweven over de golven?


Is de zin of het doel (vreemde woorden voor een blind proces) van de evolutie het doorgeven van genen? Of is er toch een een echt doel (en wie bepaalt dat dan?), namelijk groeien in bewustwording? Eerlijk gezegd denk ik dat. Maar doe ik dat omdat een zinloos leven mij verschrikkelijk lijkt?


Is de kat gelukkig? De meeuw? Is de kat ongelukkig? Of gewoon een kat met honger en behoefte aan warmte? Als ik door een ongeluk geen bewustzijn meer heb, hoef ik geen voedsel meer.

=

Er zijn nogal wat konsekwenties verbonden aan de wijziging van woord- naar beeldcultuur voor de zich ontwikkelende hersenen van kinderen: de nieuwe beeldmensen. Hun neurologische structuren zullen anders worden dan die van hun (groot)ouders.

Dendrieten vormen zich voortdurend onder invloed van nieuwe ervaringen. De cellen ontvangen signalen van de neuronen. Daarbij is vooral de ontwikkeling van de dendrieten van belang. Bij onderzoek naar de hersenen van ratten die gewend waren spelletjes te doen, puzzels op te lossen, doorlhoven te doorkruizen, bleek dat zij inderdaad rijkere vormen hadden ontwikkeld dan ratten die alleen een warm nest, voeding en water kregen. Van taxi-chauffeurs is bekend dat hun kennis van straten etc. fysieke sporen achterlaat in hun hersenen.

Een in deze eeuw geboren kind zal moeilijk begrijpen dat er een wereld was zonder wereldwijd web; het zal vanzelfsprekend deel uitmaken van dat web en zonder dralen al zijn informatie daar ophalen. Het zal anders denken. Het zal snel zijn weg vinden in steeds wisselende informatie-beelden, waarbij alles aaneengeschakeld is. Stemgestuurde computers zullen het intypen van tekst overbodig maken. Telst zal niet meer worden gelezen, maar beluisterd.


Mijn studenten geloofden 15 jaar gelden niet in de opmars van electronische boeken. Zij zouden altijd heimwee hebben naar papier en dat is juist, maar waarom zou een kind dat gewend is aan het opnemen van informatie via zijn steeds meegedragen computer met permanent internet, heimwee hebben? Boeken verdwijnen evenmin als wastafeltjes of leien... En waarom zou je boekenkasten aanschaffen als alle verhalen gemakkelijk op te roepen zijn via je scherm? En als je moet betalen voor het laden, sla je ze na gelezen (of beluisterd !) te hebben op op gigantische harde schijven, waarmee je ook een draadloze verbinding hebt.


Misschien zullen de studenten van 2020 sneller overweg kunnen met cognitieve processen, maar zijn ze minder goed in overpeinzingen en fantasie. Wie rusteloos moet reageren op alles wat nu wordt aangeboden, heeft wellicht minder aandacht voor bespiegelingen. De technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat de nieuwe mens zich voortdurend moet aanpassen.

=

Gratis download ebook

Stuur een mail naar remcoekkers@planet.nl en je krijgt gratis de nieuwe bundel Slootmeermin,

gedichten voor 10-100.

Slootmeermin

We hebben een slootmeermin

maar ze heeft twee staarten

aan haar hoofd. Ze vouwt

haar benen met laarzen op

in de blauwe schelp

drijvend op het donkere water.

De jonge schoonheid beweegt

haar schelp voort

met twee stokken in haar handen.

Kleine slootvenus, gekleed

voor de winter, omdat in de zomer

de sloot droog staat. Daar gaat ze

onder de brug: even onzichtbaar.