Julian Barnes Het enige verhaal

Fatale liefde

De mannelijke hoofdpersoon Paul van Julian Barnes Het enige verhaal heeft besloten van Susan te houden toen hij 19 was, zij 48 en getrouwd en met twee volwassen dochters, ouder dan Paul.
Barnes maakt voor mij niet duidelijk waarom hij van Susan houdt en misschien kan dat ook nooit. Hij vindt haar origineel en geestig, maar is dat genoeg? Wil hij origineel zijn? Hij heeft een afkeer van ‘normale’ mensen.
Waarom Susan van Paul houdt? Misschien omdat zij ongelukkig is met haar drinkende en af en toe gewelddadige man, misschien omdat zij verlangt naar liefde, misschien omdat Paul zo’n typetje is, zoals zij zegt. Barnes vertelt niet veel over het ontstaan van hun liefde en hoe zij van het tennis dubbel glijden naar het bed. Later vluchten zij naar Londen om samen te wonen in een armoedige woning. Paul gaat voor de advocatuur studeren, om haar te kunnen onderhouden. Susan is veel alleen en raakt aan de drank. Daarom? Of is er iets fundamenteels mis met haar? En wat is er met Paul? Laat hij de dingen gebeuren, omdat hij niet veel begrijpt van het leven. Hij is voortdurend aan het denken en overwegen. Hij noteert alle citaten over de liefde en streept ze weer door omdat ze niet juist zijn. Zo is ook in de Nederlandse uitgave de titel doorgehaald en opnieuw geschreven.
Uiteindelijk gaat ze lijden aan Korzakov en eindigt ze volkomen dement. Paul moet haar dan toch in de steek laten. Hij zegt dat hij haar teruggeeft aan het gezin, aan één van de dochters. Hij gaat reizen, krijgt vriendinnen, maar nooit voor lang. Waarom niet? Omdat hij ze niet toelaat tot zijn intimiteit. Omdat hij zelf niet ‘bij zijn gevoel kan komen’.

Barend en Sarie uit Stadium IV  van Sander Kollaard kennen  op een heel andere manier een fatale liefde. Hier is kanker de spelbreker. Uiteindelijk slaat Barend het hoofd van Sarie kapot, omdat ze, bijna stervend, nog heel even gelukkig is op de plek waar ze voor het eerst elkaar beminden, vele jaren geleden. Hoe hij daar mee wegkomt - lijk laten meenemen met een vissersboot, politievragen beantwoorden etc. - vertelt Kollaard niet. Daar gaat het hem niet om. Het gaat om wat je voor je geliefde over hebt als het er werkelijk op aankomt. Moest Sarie doorgaan met belastende en vergeefse chemokuren? Moest zij sterven, ongelukkig, in een ziekenhuisbed met fatale middelen. Mocht zij niet, ziek, doodziek, terug naar de plek van haar geluk?

Aan het eind van de film Call me by your name staart de hoofdpersoon, de 17-jarige Elio, minutenlang betraand naar het haardvuur, tot hij aan tafel wordt geroepen om het chanoekafeest te vieren.
Zijn vader nodigt ieder jaar een promovendus uit om te helpen bij archeologische opgravingen. Dit keer is het een blonde adonis, Oliver: 24 jaar. Als deze aankomt kijkt Elio met zijn vriendinnetje vanuit het raam boven en merkt op dat de ‘nieuwe’ wel erg zelfverzekerd is. Al snel wordt voor de toeschouwer duidelijk dat Elio zich tot hem aangetrokken voelt, dat wil zeggen dat Elio het nog niet weet, maar zijn lichaam wel. Dat kun je als toeschouwer zien! Hoe doet een regisseur of een acteur dat? Ook Oliver is aangedaan, maar hij wil niet. Hij is bang voor zijn reputatie, maar de hormonen kruipen waar ze niet gaan kunnen. Elio vrijt met zijn vriendin, maar kan Oliver niet uit zijn hoofd krijgen. Uiteindelijk geven ze beiden toe en beleven een hartstochtelijke liefde, maar Oliver moet weer weg.
De ouders van Elio zijn zeer liefdevol en begrijpend. Ze zien ook eerder dan het liefdespaar waar het naar toe gaat. Aan het eind spreekt de vader zijn zoon toe en vertelt hem dat hij zich niet moet schamen voor de overweldigende ervaring, maar dat hij deze moet koesteren. Hij bekent ook dat hij vroeger dergelijke gevoelens kende, maar er niet aan mocht toegeven. Dit wordt heel subtiel aangegeven.
Het is de toeschouwer duidelijk dat Elio nog lang gebukt zal gaan onder deze zomerliefde.