zondag 9 januari 2011

Bewegings-metafoor

Bewegings-metafoor

Een icon is een teken waarvan de vorm een gelijkenis vertoont met datgene waarvoor het staat. In de poëzie spreekt men ook van klanksymboliek. Daarmee wordt bedoeld dat de klank een gevoel oproept dat past bij de stemming van het gedicht. Nu kom ik het begrip 'bewegings-metafoor' tegen in een reactie van H.Steinberg op de wetenschapspagina van de NRC (26-01-10).
'Als mensen over de toekomst fantaseren, leunen ze onbewust iets naar voren; als ze over het verleden denken, leunen ze iets naar achteren. (...) Het is het zoveelste voorbeeld van een abstracte metafoor die een fysieke tegenhanger blijkt te hebben in gedrag. Het zoeken daarnaar is momenteel een trend binnen de sociale psychologie, die wordt aangeduid met de term embodiment, belichaming. Het idee is dat ons denken en gedrag deels gevormd wordt door lichamelijke ervaringen en dat veel van onze metaforen daaruit voortkomen.'
Ik zie iets dergelijks in een gedicht uit 'De Alice voorbij' (Kleine Uil 2005) van mijn hand. 'In de woorden voel je de zwaai naar links'; dat was een fysieke gewaarwording. Het enjambement ('links/ die je maakte') lijkt dat te benadrukken.

Beweging

Wat is de beweging die je maakt
tijdens eens gesprek: en toen
zei ik: ja, het was een gelukkig toeval
dat ik die weg insloeg.

In de woorden voel je de zwaai naar links
die je maakte. Wat was het? Een weg
een zandpad? Bomen aan de kant
groene houten huizen verderop
waarvan de deuren openstonden
waarin je werd toegelaten, bloemen
gastvrijheid, een gelukkig toeval
of toegeven aan de weg die je moest gaan?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten