zondag 9 januari 2011

De Tijd

De Tijd

In 1953 verscheen de verhalenbundel 'The golden apples of the sun' van Ray Douglas Bradbury, een erkend grootmeester van het korte fantastische verhaal. Eén van de verhalen heet 'A sound of thunder' en het gaat over een man die tegen betaling van een enorm bedrag op safari gaat in het verleden, in de tijd van de dinosaurussen. De reis wordt verzorgd door de N.V. Tijd-safari. Vòòr hij in de tijdmachine stapt, bedenkt de man hoe gelukkig het is dat de presidentsverkiezingen de dag ervoor gewonnen zijn door de humane kandidaat en niet door de militarist, anders had hij via de machine moeten vluchten. Tijdens de reis krijgt de man - Eckels - nauwkeurige instructies. het verleden mag niet verstoord worden. Daarom heeft het reisbureau een anto-zwaartekracht pad aangelegd dat vijftien centimeter boven de aarde hangt. Het pad mag niet verlaten worden. De reisleider legt uit dat één per ongeluk gedode muis de wereldorde kan verstoren, want met die ene muis dood je alle nakomelingen. Zoveel ongeboren muizen verschuiven ook het lot van hun vijanden. Uiteindelijk zou dat het leven kunnen kosten van een holenmens, die in de loop van duizenden jaren een toekomstig volk vertegenwoordigt. De reisleider heeft dan ook nauwkeurig het te doden dier op een eerdere reis gevolgd. Hij noteert de exacte tijd van een dodelijk ongeluk dat het dier overkomt en merkt het dier met een verfbom. Hij zorgt er voor dat de safari twee minuten vóór het ongeluk ter plaatse is. Zo worden alleen dieren zonder toekomst gedood. 'Maar', vraagt Eckels, 'toen je vanochtend teruggekomen bent, moet je hier op ons, op onze safari zijn gestuit. Hoe is het afgelopen?' Het antwoord luidt: 'Dat zou een paradox zijn. Zoiets staat de Tijd niet toe - dat een mens zichzelf tegenkomt.'
Tijdens de jacht stapt eckels, geschrokken van een enorme Tyrannosaurus rex, van het pad en vermorzelt zonder dat hij het in de gaten heeft, een vlinder. Verder gaat alles zoals voorzien was. Teruggekomen voelt Eckels dat er iets veranderd is, hoewel hij niet kan zien wat. Dan ziet hij dat het bord van het reisbureau is veranderd; er staat 'N.V. Teitsefarie'. Hij vindt in de modder van zijn laarzen de vlinder en vraagt bevend wie gister de presidentsverkiezing heeft gewonnen. De militarist.

Wie het werk van Gerrit Kouwenaar kent, weet dat het paradoxale karakter van dit verhaal en het motief tijd hem zouden fascineren, als hij het verhaal zou lezen. Welnu, Kouwenaar heeft het gelezen en hij schreef:

Achtergelaten landschap

Ook je landschap werd oud, zelfs
het geluk oneetbaar te zijn
is verteerd

ooit stapte je mis op een vlinder
en wat gebeurde gebeurde, thuis viel
een engel je naam uit en je mond
kwam over je lippen, inktvlek
en wikke over en over

thuis van de jacht, erg oude
aarde aan je lichaam, stond je
in je muur als een raam

De Tijd 2
aanbevelen 1 Waarschuw de redactie
Bewerk bericht woensdag 28 april 2010 8:34 door ekkersx

Joke J. Hermsen schreef 'Stil de tijd. Pleidooi voor een langzame toekomst'.
De negende druk is inmiddels verschenen. Kennelijk voorziet het boek in een behoefte.
Haar boek staat niet alleen. Zie de volgende advertentie bij BolCom: 'Hét boek voor deze tijd! "Slow, een wereldwijde revolutie"
In dit boek signaleert en beschrijft Carl Honoré de grote lifestyle revolution van dit moment.'

Kinderen zijn evenzeer slachtoffer van het horloge als volwassenen. Ik schreef ooit:

Agenda


De volgende les? Zij pakt haar agenda.

Maandag hockey, dinsdag zwemmen

woensdag een feest, donderdag dansles

vrijdag gaan we naar mijn oma.


Zaterdag en zondag moeten we

naar de boot. Nee, dat is leuk.

Maar wanneer moet ik nu komen?

Misschien vlak voor het feest.


Ik kan wel wat later. Zij kijkt

op haar horloge. Haar adem jaag

t
haar op naar volwassenheid, naar

werken, racen, ruimen, stress.

(Uit: 'Tijd heeft een geur', uitg. Leopold, 1996)

Grappig is het je te realiseren dat 200 jaar voor het begin van onze jaartelling al gemopperd werd over de terreur van de gemeten tijd.

Vervloekt de man die ontdekte hoe
de uren te onderscheiden, en ook hij
die hier een zonnewijzer heeft gezet
en mijn dagen zo onverbiddelijk
in stukjes hakt!

... Ik kan niet eens gaan eten tenzij de zon me toestemming geeft.
Overal in de stad staan die vervloekte zonnewijzers...

(Plautus)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten